MISTRZA ŁOSOWSKIEGO poznałem w 1969 r. Człowiek surowych zasad, genialny
rysownik, malarz i rzeźbiarz. Tak wychowany i wykształcony, że
niejednokrotnie czuliśmy się przy Nim, jak głupie, wsiowe
sztubaki. Złym okiem patrzył na moje i Wojtka Mazura palenie
papierosów i (w latach późniejszych) popijanie wódy z innymi
Mistrzami Starego Miasta.
W
1978 r. powiedział mi tak:
-
Słuchaj co o pisaniu wierszy mówi ci Mietek (Czychowski); patrz jak
robi cermikę Buni (Tusk). Patrz, ile piją i jaki to ma wpływ na
to, co i jak tworzą.
Czy
posłuchałem? Oczywiście. Czy stałem się taki, jak Mistrz Alfons?
Ja nie miałem takiego charakteru, jak On. Szkoda...
Patrzyliśmy,
jak rysuje, maluje, jak kuje. Prowadzał nas w piękne jesienne dnie
od kamienicy do kamienicy i wskazywał te elementy architektoniczne,
które własnoręcznie odtworzył; Panie Boże! Przecież ten
Człowiek zrekonstruował całe powojenne gdańskie Stare Miasto! I
pies z kulawą nogą o tym w Internecie nie napisze? A urzędowa
strona trojmiasto.pl też o Nim - nic a nic? Ano NIC! Niewiedza to
czy - zwyczajna, polska głupota? Głupota z niewiedzą, jak zwykle.
Zatem
postanowiłem, że nie spocznę i podobnie, jak w przypadku Buniego
Tuska i Mietka Czychowskiego, których przecież doskonale znał i
nader cenił Mistrz Łosowski, aż doszukam kogoś, kto jakieś
informacje będzie mógł podać. Tym kimś okazał się doskonale
Wam znany artysta-muzyk, syn Pana Alfonsa
– SŁAWOMIR ŁOSOWSKI -
i oto proszę, czytajcie
Urodzony
w 04. 01. 1913r. w Orkiewiczach woj. Nowogródzkie. Ukończył
Wydział Sztuk Pięknych na Uniwersytecie im. S. Batorego w Wilnie
pod kierunkiem prof. Kuny, Mikenasa i Aleksandrowicza.
W czasie wojny żołnierz AK okręg Wileński. Po wojnie osiedla się w Gdańsku. Do roku 1955 pracuje jako rekonstruktor rzeźby przy odbudowie Gdańskiej starówki. Przywraca do istnienia w oparciu o skromną, ocalałą dokumentację fotograficzną rzeźby, będące ozdobą fasad wielu słynnych kamienic. Od roku 1955 rozpoczyna indywidualną pracę twórczą w swojej pracowni przy ul. Mariackiej 11/13.
W czasie wojny żołnierz AK okręg Wileński. Po wojnie osiedla się w Gdańsku. Do roku 1955 pracuje jako rekonstruktor rzeźby przy odbudowie Gdańskiej starówki. Przywraca do istnienia w oparciu o skromną, ocalałą dokumentację fotograficzną rzeźby, będące ozdobą fasad wielu słynnych kamienic. Od roku 1955 rozpoczyna indywidualną pracę twórczą w swojej pracowni przy ul. Mariackiej 11/13.
Odszedł
27 kwietnia 1988 roku w Gdańsku.
WYSTAWY INDYWIDUALNE:
1960 SOPOT, Galeria sztuki CBWA
1963 GDAŃSK, Galeria Sztuki w Ratuszu
1964 GDAŃSK, Galeria sztuki współczesnej
1966 GDAŃSK, Dwór Artusa i Sień Gdańska
1969 GDAŃSK, Dwór Artusa i Sień Gdańska
1973 ELBLĄG, Galeria El
1978 ELBLĄG, Muzeum w Elblągu
1978 SOPOT, Galeria Sztuki BWA
WAŻNIEJSZE WYSTAWY ZBIOROWE:
1954 WARSZAWA - wystawa „Człowiek i praca”
1960 WARSZAWA - Wystawa 15 lecia Polskiego Dzieła Plastycznego w Muzeum Narodowym
1963 HAGA - Międzynarodowa Wystawa Rzeźby
1972 BERLIN - Wystawa rzeźby w Treptower Park
1974 GDAŃSK - Wystawa rzeźby „Port Północny w sztuce”
1975 GDAŃSK - Ogólnopolski plener rzeźby animalistycznej
1976 ROSTOK - Międzynarodowa wystawa rzeźby
1955 – 1977 Okręgowe i ogólnopolskie wystawy organizowane przez Związek Polskich Artystów Plastyków
NAGRODY, WYRÓŻNIENIA:
1949 - Wyróżnienie Ministerstwa Kultury i Sztuki („Portret robotnicy” - gips)
1950 - Wyróżnienie Ministerstwa Kultury i Sztuki („Młoda konstruktorka” – gips patynowany)
1954 - Wyróżnienie na wystawie „Człowiek i praca”
1964 - Wyróżnienie Centralnej Rady Związków Zawodowych („Monika”)
1963 - III nagroda na wystawie „Człowiek i praca” („Głowa pływaczki” - granit)
1963 - Nagroda za działalność artystyczną przyznana przez Zarząd Okręgu ZPAP w Gdańsku
1964 - Nagroda za działalność artystyczną przyznana przez Zarząd Okręgu ZPAP w Gdańsku
1967 - III nagroda w konkursie na projekt pomnika upamiętniającego Krzyżacką rzeź Gdańska w 1308r.
ODZNACZENIA I NAGRODY PAŃSTWOWE:
1966 - Medal „Tysiąclecia Państwa Polskiego”
1966 - Medal „X Wieków Gdańska”
1966 - Honorowa odznaka „Za zasługi dla Gdańska”
1967 - W plebiscycie czytelników Wieczoru Wybrzeża wybrany Gdańszczaninem roku 1967
1971 - Odznaka honorowa za działalność dla miasta Gdańska
1971 - Honorowy medal WRN za działalność kulturalną
1972 - Odznaka „Zasłużony ziemi Gdańskiej”
1972 - Krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1973 - Nagroda Prezydenta miasta Gdańska za osiągnięcia w dziedzinie sztuki
1984 - Nagroda Prezydenta miasta Gdańska za osiągnięcia w dziedzinie sztuki
RZEŹBY ZNAJDUJĄ SIĘ M INNYMI:
Berlin, Treptower Park: „Rybaczka - granit”
BWA w Sopocie: „Egzotyczna”- granit
CRZZ w Warszawie (?): „Głowa robotnicy”- granit czerwony
Dyrekcja PKP: „Pantera“ – gips patynowany
Gdańsk - Park w Oliwie: popiersia książąt pomorskich Mszczuja i Świętopełka
Gdańsk - plac przy Bazylice Mariackiej: „Marabut” – granit
Gdańsk - plac przy restauracji Crystal: „Legenda (Norwidowi)” - granit
Gdańsk - plac przy ul. Szerokiej: „Mors” – granit
Gdańsk - plac przy Wielkim Młynie: „Korweta” - granit
Gdańsk - place i parki: (18 rzeźb ?)
Gdańsk - skwer przy ul. Elżbietańskiej: „Ryba” – granit
Gdańsk - skwer przy ul. Św. Ducha: „Abstrakcja” - granit szary
Gdańsk - skwer przy ul. Św. Ducha: „Centaur” - granit jasny
Gdańsk - skwer przy ul. Św. Ducha: „Królewicz” - granit szary
Gdańsk - skwer przy ul. Św. Ducha: „Lotos” - granit szary
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Foka” - granit czerwony
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Mamut” - granit czerwony
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Ptak” - granit szary
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Rytm” - granit szary
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Zwierz” - granit jasny
Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki: „Bona”- granit czarny
Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki: „Głowa dziewczynki”- granit jasny
Hotel Heweliusz w Gdańsku (depozyt): „Abstrakcja” - granit
Hotel Heweliusz w Gdańsku (depozyt): „Macierzyństwo” – granit
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Dziwa”- wiąz,
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Arlekin”- wiąz
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Kobieta w ciemnej chustce”- granit ciemny
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Kompozycja”- granit czerwony
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Kompozycja”- granit szary
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Portret rybaczki”- granit czarny
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Wiosna”- wiąz
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Zgoda”- granit szary
Hotel Novotel w Gdańsku (depozyt): „Dary Morza” - granit
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Kolumna”- dąb,
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Kompozycja”- dąb
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Magda”- granit
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Mandryl”- granit czerwony
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Matylda”- granit
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Meduza”- wiąz
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Medytacja”- granit czerwony
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Narodziny” – granit
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Sowy”- kasztan
Jastrzębia Góra - teren miasta: (3 rzeźby)
Ministerstwo Kultury i Sztuki: „Dziecko w przedszkolu”- gips patynowany
Ministerstwo Kultury i Sztuki: „Lwica”- granit
Ministerstwo Kultury i Sztuki: „Młoda konstruktorka”- gips patynowany
Ministerstwo Kultury i Sztuki: „Portret Doktora”- granit zielony
Muzeum Narodowe w Gdańsku: „Eurazja”- grusza,
Muzeum Narodowe w Gdańsku: „Głowa Tarpana”- granit szary
Muzeum Narodowe w Gdańsku: „Portret dziewczynki”- granit
Muzeum Narodowe w Gdańsku: „Tors”- granit
Muzeum Narodowe w Warszawie: „Maria”- granit
Muzeum rybackie (?): „Rybak”- granit
Muzeum Sztuki Współczesnej w Szczecinie: „Kompozycja”- dąb czarny,
Muzeum Śląska Opolskiego: „Indonezja”- granit jasny
Muzeum Śląska Opolskiego: „Lew Morski”- granit jasny
Muzeum w Elblągu: „Dalila”- lipa
Muzeum w Elblągu: „Kaszubka”- granit
Pruszczu Gdański - Szkoła Podstawowa im. M. Kopernika: „Kopernik”- jesion
Bydgoszcz - szpital: „Macierzyństwo”- granit
Bydgoszcz - szpital: „Portret dziewczyny”- granit
Bydgoszcz - szpital: „Ryba”- granit
Szwecja - Grenen Musset, Axel Lind Kulturfonden: „Forma”- dąb czarny
Sopot – I LO: „Maria Curie Skłodowska” - płaskorzeźba
Urząd miejski w Gdańsku: „Kasia”- granit
Urząd miejski w Gdańsku: „Łeb Mamuta”- granit,
Urząd miejski w Gdańsku: „Portret Afrykanki”- granit czarny
Urząd miejski w Gdańsku: „Ptak”- granit czarny
Urząd Miejski w Sopocie: „Studentka”- granit czarny
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Akt”- wiąz
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Głowa”- granit
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Przodek”- granit
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Ryba”- granit czerwony
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Wierka”- granit szary
WYSTAWY INDYWIDUALNE:
1960 SOPOT, Galeria sztuki CBWA
1963 GDAŃSK, Galeria Sztuki w Ratuszu
1964 GDAŃSK, Galeria sztuki współczesnej
1966 GDAŃSK, Dwór Artusa i Sień Gdańska
1969 GDAŃSK, Dwór Artusa i Sień Gdańska
1973 ELBLĄG, Galeria El
1978 ELBLĄG, Muzeum w Elblągu
1978 SOPOT, Galeria Sztuki BWA
WAŻNIEJSZE WYSTAWY ZBIOROWE:
1954 WARSZAWA - wystawa „Człowiek i praca”
1960 WARSZAWA - Wystawa 15 lecia Polskiego Dzieła Plastycznego w Muzeum Narodowym
1963 HAGA - Międzynarodowa Wystawa Rzeźby
1972 BERLIN - Wystawa rzeźby w Treptower Park
1974 GDAŃSK - Wystawa rzeźby „Port Północny w sztuce”
1975 GDAŃSK - Ogólnopolski plener rzeźby animalistycznej
1976 ROSTOK - Międzynarodowa wystawa rzeźby
1955 – 1977 Okręgowe i ogólnopolskie wystawy organizowane przez Związek Polskich Artystów Plastyków
NAGRODY, WYRÓŻNIENIA:
1949 - Wyróżnienie Ministerstwa Kultury i Sztuki („Portret robotnicy” - gips)
1950 - Wyróżnienie Ministerstwa Kultury i Sztuki („Młoda konstruktorka” – gips patynowany)
1954 - Wyróżnienie na wystawie „Człowiek i praca”
1964 - Wyróżnienie Centralnej Rady Związków Zawodowych („Monika”)
1963 - III nagroda na wystawie „Człowiek i praca” („Głowa pływaczki” - granit)
1963 - Nagroda za działalność artystyczną przyznana przez Zarząd Okręgu ZPAP w Gdańsku
1964 - Nagroda za działalność artystyczną przyznana przez Zarząd Okręgu ZPAP w Gdańsku
1967 - III nagroda w konkursie na projekt pomnika upamiętniającego Krzyżacką rzeź Gdańska w 1308r.
ODZNACZENIA I NAGRODY PAŃSTWOWE:
1966 - Medal „Tysiąclecia Państwa Polskiego”
1966 - Medal „X Wieków Gdańska”
1966 - Honorowa odznaka „Za zasługi dla Gdańska”
1967 - W plebiscycie czytelników Wieczoru Wybrzeża wybrany Gdańszczaninem roku 1967
1971 - Odznaka honorowa za działalność dla miasta Gdańska
1971 - Honorowy medal WRN za działalność kulturalną
1972 - Odznaka „Zasłużony ziemi Gdańskiej”
1972 - Krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1973 - Nagroda Prezydenta miasta Gdańska za osiągnięcia w dziedzinie sztuki
1984 - Nagroda Prezydenta miasta Gdańska za osiągnięcia w dziedzinie sztuki
RZEŹBY ZNAJDUJĄ SIĘ M INNYMI:
Berlin, Treptower Park: „Rybaczka - granit”
BWA w Sopocie: „Egzotyczna”- granit
CRZZ w Warszawie (?): „Głowa robotnicy”- granit czerwony
Dyrekcja PKP: „Pantera“ – gips patynowany
Gdańsk - Park w Oliwie: popiersia książąt pomorskich Mszczuja i Świętopełka
Gdańsk - plac przy Bazylice Mariackiej: „Marabut” – granit
Gdańsk - plac przy restauracji Crystal: „Legenda (Norwidowi)” - granit
Gdańsk - plac przy ul. Szerokiej: „Mors” – granit
Gdańsk - plac przy Wielkim Młynie: „Korweta” - granit
Gdańsk - place i parki: (18 rzeźb ?)
Gdańsk - skwer przy ul. Elżbietańskiej: „Ryba” – granit
Gdańsk - skwer przy ul. Św. Ducha: „Abstrakcja” - granit szary
Gdańsk - skwer przy ul. Św. Ducha: „Centaur” - granit jasny
Gdańsk - skwer przy ul. Św. Ducha: „Królewicz” - granit szary
Gdańsk - skwer przy ul. Św. Ducha: „Lotos” - granit szary
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Foka” - granit czerwony
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Mamut” - granit czerwony
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Ptak” - granit szary
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Rytm” - granit szary
Gdańsk - ul. Do studzienki: „Zwierz” - granit jasny
Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki: „Bona”- granit czarny
Gdańskie Towarzystwo Przyjaciół Sztuki: „Głowa dziewczynki”- granit jasny
Hotel Heweliusz w Gdańsku (depozyt): „Abstrakcja” - granit
Hotel Heweliusz w Gdańsku (depozyt): „Macierzyństwo” – granit
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Dziwa”- wiąz,
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Arlekin”- wiąz
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Kobieta w ciemnej chustce”- granit ciemny
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Kompozycja”- granit czerwony
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Kompozycja”- granit szary
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Portret rybaczki”- granit czarny
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Wiosna”- wiąz
Hotel Heweliusz w Gdańsku: „Zgoda”- granit szary
Hotel Novotel w Gdańsku (depozyt): „Dary Morza” - granit
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Kolumna”- dąb,
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Kompozycja”- dąb
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Magda”- granit
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Mandryl”- granit czerwony
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Matylda”- granit
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Meduza”- wiąz
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Medytacja”- granit czerwony
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Narodziny” – granit
Hotel Posejdon w Gdańsku: „Sowy”- kasztan
Jastrzębia Góra - teren miasta: (3 rzeźby)
Ministerstwo Kultury i Sztuki: „Dziecko w przedszkolu”- gips patynowany
Ministerstwo Kultury i Sztuki: „Lwica”- granit
Ministerstwo Kultury i Sztuki: „Młoda konstruktorka”- gips patynowany
Ministerstwo Kultury i Sztuki: „Portret Doktora”- granit zielony
Muzeum Narodowe w Gdańsku: „Eurazja”- grusza,
Muzeum Narodowe w Gdańsku: „Głowa Tarpana”- granit szary
Muzeum Narodowe w Gdańsku: „Portret dziewczynki”- granit
Muzeum Narodowe w Gdańsku: „Tors”- granit
Muzeum Narodowe w Warszawie: „Maria”- granit
Muzeum rybackie (?): „Rybak”- granit
Muzeum Sztuki Współczesnej w Szczecinie: „Kompozycja”- dąb czarny,
Muzeum Śląska Opolskiego: „Indonezja”- granit jasny
Muzeum Śląska Opolskiego: „Lew Morski”- granit jasny
Muzeum w Elblągu: „Dalila”- lipa
Muzeum w Elblągu: „Kaszubka”- granit
Pruszczu Gdański - Szkoła Podstawowa im. M. Kopernika: „Kopernik”- jesion
Bydgoszcz - szpital: „Macierzyństwo”- granit
Bydgoszcz - szpital: „Portret dziewczyny”- granit
Bydgoszcz - szpital: „Ryba”- granit
Szwecja - Grenen Musset, Axel Lind Kulturfonden: „Forma”- dąb czarny
Sopot – I LO: „Maria Curie Skłodowska” - płaskorzeźba
Urząd miejski w Gdańsku: „Kasia”- granit
Urząd miejski w Gdańsku: „Łeb Mamuta”- granit,
Urząd miejski w Gdańsku: „Portret Afrykanki”- granit czarny
Urząd miejski w Gdańsku: „Ptak”- granit czarny
Urząd Miejski w Sopocie: „Studentka”- granit czarny
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Akt”- wiąz
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Głowa”- granit
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Przodek”- granit
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Ryba”- granit czerwony
Urząd Wojewódzki w Gdańsku: „Wierka”- granit szary
Zbiory
prywatne w kraju i za granicą: „Portret dziadka”- granit,
„Wietnamka”- granit, „Afrykanka”- granit, „Portret
kamieniarza”- granit, „Skupiona”- granit, „Turkmen”-
granit, „Diana”- marmur, „Nadąsana”- granit, „Portret
Bachusa”- granit, „Małpiszon”- granit, „Foka”- granit,
„Krzyk”- granit, „Żaba”- granit, „Zwierz”- granit,
„Sowa”- granit, „Dostojna”- granit, „Chłopiec”- granit,
„Studentka”- granit, „Portret dziewczyny”- granit, „Głowa
Chrystusa”- dąb, „Ręka”- dąb, „Błękitna”- lipa,
„Modna”- orzech, „Kompozycja”- grusza, „Wicher”- dąb
czarny, „Akt”- lipa, „Sowa”- jawor, „Byczek”- grusza,
„Afganka”- cis, „Rodzina”- sosna, „Patriarcha”- dąb
czarny, „Kompozycja”- jałowiec, „Kompozycja”- cis,
„Victoria”- grusza, „Harmonia”- kasztan, „Otwarta”-
grusza, „Głowa”- brzoza.
________
Powyższe informacje otrzymałem dzięki uprzejmości Syna Artysty, Pana Sławomira Łosowskiego z Gdańska, który obiecał, że uzupełni naszą wiedzę o fotografie niektórych prac Swojego Ojca. Serdeczne dzięki, Panie Sławku!
________________
M I S T R Z
Fot. 1: Mistrz na
Przedprożu pracowni przy ul. Mariackiej
Fot. 2: Mistrz na Przedprożu
pracowni przy ul. Mariackiej
Fot. 2: Mistrz przy pracy 1
![]() |
Fot. 4: Mistrz przy pracy 2
Wszystkie
fotografie stanowią własność Rodziny Mistrza Alfonsa Łosowskiego.
Kopiowanie i publikowanie w jakiejkolwiek postaci bez wiedzy i zgody syna
Artysty, Pana Sławomira Łosowskiego z Gdańska - zabronione!
Kopiowanie i publikowanie w jakiejkolwiek postaci bez wiedzy i zgody syna
Artysty, Pana Sławomira Łosowskiego z Gdańska - zabronione!
- Copyright
by Sławomir Łosowski
____________________
ZARZĄD
DRÓG I ZIELENI W GDAŃSKU
UZ/
681 /..……./09/GB
Gdańsk,
dnia 7.04. 2009 r.
Pan
Sławomir Majewski
Gdańsk
Zarząd
Dróg i Zieleni w Gdańsku w odpowiedzi na Pana zapytanie odnośnie
nowej lokalizacji kamiennych rzeźb Alfonsa Łosowskiego
przeniesionych z Głównego i Starego Miasta uprzejmie informuje, iż
powyższe rzeźby znajdują się obecnie nad stawem na wysokości ul.
Subisława w Gdańsku-Oliwie. Grupa 5 rzeźb plenerowych autorstwa
Alfonsa Łosowskiego wskutek prowadzonych robót remontowo
budowlanych oraz archeologicznych na obszarze Starego i Głównego
Miasta, staraniem tutejszego Zarządu, została przeniesiona i
posadowiona na ogólnodostępnych terenach zieleni w latach
2003-2006.
Przy
każdej z przeniesionych rzeźb ustawiono granitową tablicę z nazwą
obiektu, nazwiskiem twórcy oraz rokiem jej powstania. Wszystkie
przenoszone rzeźby zostały poddane konserwacji.
Wspomniana
przez Pana rzeźba „Centaur”, jesienią 2008 roku została
zdewastowana i po demontażu zabezpieczona. Po częściowej
rekonstrukcji i konserwacji rzeźba ta zostanie ponownie zamontowana
w tym samym miejscu, w terminie do 20. 04. 2009 r.
p.o.
ZASTĘPCA DYREKTORA
Maciej
Radowicz
___________________________________________
I
to jest wspaniałe: Obywatel pyta, Urząd odpowiada. Pogratulować
Urzędowi Miejskiemu w Gdańsku tak sprawnych
Pracowników.
Gratuluję!
__________________
Trzy (z sześciu) rzeźby Mistrza, które w maju br. upolowałem pod hotelem Hevelius w Gdańsku.
________________
Fotografia przedproży na ul. Mariackiej za
.